BAUHAUS VE SÖYLEMLEŞTİRİLEN İÇ MEKÂN ANLAYIŞI: YENİ YAŞAM, YENİ DEKORASYON, YENİ MOBİLYA-Zeynep Yasa Yaman

Yazar: Zeynep Yasa Yaman 

Yayın Adı: Erken Cumhuriyet Döneminde Mobilya

Walter Gropius tarafından 1919 yılında kurulan Bauhaus, eğitim ilkeleri ve uluslararası düzeyde yarattığı sanat devinimi ile 20. yüzyıl tasarım ve mimarisinde etkin bir okul, önemli bir kurum olarak Alman düşünce, fikir, teknik yenilik ve uygulamalarında öncü bir rol üstlenmiştir. Gücü, modern mimari, iç dekorasyon, mobilya, endüstriyel tasarım ve grafikten sahne dekoruna kadar geniş bir yayılım gösteren Bauhaus öğretisi ve anlayışı, 19. yüzyılın İngiliz tasarımcısı William Morris'in, toplumun gereksinimlerini karşılamak üzere "sanat ve zanaat" arasında ayrım gözetmeyen, bunların birlikteliğini önemseyen anlayışından etkilenmiştir. Sanayileşen modern dünyanın, mühendisliği ve makine estetiğini öne çıkaran ticari ve endüstriyel tasarım gereksinimi, resim, heykel ve mimaride de benzer bir arzı doğurmuştur. Sonraları Uluslararası Tarz olarak da adlandırılan Bauhaus biçemi, süslü ve gösterişli yüzey ilgisi yerine işlev, teknik ve yaratı arasındaki anlam uyumunu önemsemiştir. Fransa'da Kübizm/Pürizm/Art Deco; Almanya Weimar'da Bauhaus; İtalya'da Fütürizm; Hollanda'da De Stijl; Rusya'da Konstrüktivizm, Süprematizm ve diğerleri… bütün bu akımlar, soyutlamanın insan yaşamındaki olumlu/iyimser etkisine duyulan inancı ve makine estetiği diyebileceğimiz geometrikleştirilmiş biçim dilini paylaşıyorlardı. Amaçları, bütün dünyada uygulanabilecek, her yerde yeniden üretilebilecek, bütün ulusal kültürleri aşan bir "modern tarz", diğer söyleyişle "uluslararası tarz" oluşturmaktı. Paul Klee'den Vasili Kandinski ve László Moholy-Nagy'ye, Walter Gropius'tan Ludwig Mies Van der Rohe ve Marcel Breuer'e kadar farklı disiplinlerden birçok sanatçıyı ve mimarı eğitim kadrosunda barındıran Bauhaus'un, katı bir disiplin ve işlevsellik içinde yalın, basit, süssüz malzemelerle biçim yetkinliği arayan öğretisi, disiplinlerarası "modern yaşam"ın kurulumuna ve dinamiklerine denk düşen bir söylemin yaygınlaşmasına da aracılık etti. Hitler tarafından kapatılmasından sonra sosyalist ideolojiden uzaklaşan Bauhaus düşüncesinin benimsediği temel tasarım anlayışı, Londra'da ve ülkeyi terk 1 Bu yazının ilk hali daha önce ufak tefek farklılıklarla Bauhaus: Modernleşmenin Tasarımı-Türkiye'de Mimarlılk, Sanat, Tasarım Eğitimi ve Bauhaus, derleyen: Ali Artun ve Esra Aliçavuşoğlu, 2009 ve 2011'de s. 201-240'da yayınlanmıştır. eden Mies van der Rohe, Walter Gropius, Breuer, Albers gibi sanatçılar aracılığıyla ABD'de sürdürüldü.

Makalenin devamına Academia üzerinden ulaşabilirsiniz.

Yaman, Z. Y. (2013). Bauhaus ve Söylemleştirilen İç Mekan Anlayışı: Yeni Yaşam, Yeni Dekorasyon, Yeni Mobilya. Erken Cumhuriyet Döneminde Mobilya, Der. Umut Şumnu., Ankara, TMMOB İç Mimarlar Odası, Pp. 81-100.